Fontana

Algemeen

In 1994 ontstonden bij de grafisch ontwerpers Geert Setola en Joep Pohlen plannen om een uitgeverij te beginnen. Geert Setola had als docent aan de kunstacademie St. Joost in Breda (NL) een vriendschappelijke band met mede-docent en letterontwerper Chris Brand en ook in Frankrijk had Geert veel contacten. Gedurende gesprekken met zowel Chris Brand als met zijn vriend Pierre Bernard, docent en in 1970 mede-oprichter van het Franse ontwerpbureau Grapus, werd regelmatig gesproken over het ontbreken van een goed handboek voor het typografisch onderwijs in Nederland en Frankrijk. In Nederland was het meest recente handboek 'Drukletters' geweest van M.H. Groenendaal dat sinds 1940 talloze keren in herdruk was verschenen en waarvan de zevende en laatste druk verscheen in 1975. In Frankrijk was ook geen handboek meer beschikbaar dat ook de meer recente ontwikkelingen op het gebied van de digitale typografie besprak.

Als gevolg hiervan besloten Geert en Joep een boek te schrijven dat als leidraad kon dienen voor het typografisch onderwijs. En natuurlijk moest er een uitgeverij komen om dit boek te verspreiden. Geert stelde de naam 'Fontana' voor als begrip voor fontein in het Italiaans maar daarnaast was het ook aardig dat het Engelse 'font' deel uitmaakte van deze naam. Daarmee was ook de basis gelegd voor de naam van ons typografisch handboek dat 'Letterfontein' ging heten. Geert was in België opgegroeid en had als zodanig tweetalig onderwijs genoten en mede daarom werd besloten om naast de Nederlandse ook een Franse versie te publiceren. De eerste druk werd in 1994 gepresenteerd tijdens de 'Mois du Graphisme' in het Franse Echirolles in aanwezigheid van een groot aantal Franse en Nederlandse studenten, maar ook in aanwezigheid van een aantal docenten en bekende grafisch ontwerpers.

In 1995 werd door Geert en Joep ook een etalage in boekhandel La Hune ingericht in het hart van de wijk Saint-Germain-de-Prés in Parijs. Drukvellen van 'Letterfontein' waren in stroken gesneden en vormden een fontein waarin het boek 'La Fontaine aux Lettre' de topping was (zie foto links).

In 1996 werd de Duitse uitgave 'Letterfontäne' toegevoegd en rond 2000 besloot Geert de uitgeverij te verlaten. Rond die tijd was ook de Nederlandse derde druk uitverkocht en hoewel er nog steeds vraag was vanuit het onderwijs vonden we dat de markt met 8.000 verkochte Nederlandse exemplaren toch redelijk verzadigd moest zijn. Na indringende mails van onder andere letterontwerper en docent Evert Bloemsma werd desondanks in 2002 het plan opgevat om een nieuwe druk te maken. Geert besloot na een eerste aanzet af te zien van deelname omdat bij hem de gedachte speelde dat gezien de ontwikkeling van internet geen plaats meer zou zijn voor een dergelijk handboek. Joep Pohlen ging met regelmatige aanmoedigingen van Evert Bloemsma door met het schrijven en vormgeven van een nieuwe druk en uiteindelijk werd de vierde Nederlandse druk van Letterfontein in 2009 gepresenteerd in Amsterdam in Pakhuis De Zwijger. De omvang was gegroeid naar 640 pagina's en de tekst was uitgebreid van 15.000 naar 150.000 woorden. Uitgeverij Taschen in Keulen werd bereid gevonden de Duitse, Franse, Spaanse en Engelse uitgave te produceren, te vertalen en te verspreiden.

Naast 'Letterfontein' zijn in de loop der tijd nog een aantal uitgaven verschenen bij uitgeverij Fontana. De metalen typografische meetset 'Mackie M' in het Nederlands en in het Duits was in een mum van tijd uitverkocht en daarnaast werd het vraag en antwoord boekje 'MiniQuest 01' uitgegeven en werd samen met Patrick de Hondt het boek 'Fresh Fonts' gemaakt in drie talen. 'Letterfontein' behandelde voornamelijk de zogenaamde tekst lettertypes en 'Fresh Fonts' hield zich dan ook bezig met de nieuwe digitale lettertypes die voornamelijk bedoeld waren voor display gebruik.

Omdat uitgeverij Fontana een nevenactiviteit is van het ontwerpbureau Polka Design (www.polka.nl) komen uitgaven min of meer toevallig tot stand. Een nieuwe loot aan de tak van uitgeverij Fontana zijn de uitgaven onder de noemer 'Graphic Heritage by Fontana'. De eerste uitgave onder deze titel is het gratis verkrijgbare lettertype 'Calypso' dat als loodletter voor het eerst verscheen in 1958 bij Fonderie Olive in Frankrijk. De ontwerper was Roger Excoffon. Het is gratis te downloaden op de site van Letterfontein: http://www.letterfontein.nl/extras.html